HỘI ĐỒNG MỤC VỤ
GX Đa Minh
/}/ GÀY 20 THÁNG
10 NĂM 2013
Kính gởi:
Quý Ông Bà Trưởng ban điều hành
Các Ca
đoàn-Hội đoàn trong giáo xứ
Trích yếu: V/v Lựa chọn người đọc sách Thánh trong Thánh lễ.
CÁCH THỨC
THI HÀNH CÁC THỪA TÁC VỤ
Mỗi thừa tác vụ đều có những cách thức thi hành riêng theo khả năng
, sở thích và ý nguyện của người đảm trách, để đem lại hiệu quả tốt nhất...Dưới
đây, chỉ xin nêu những cách thức về tác
vụ đọc sách thánh trong Thánh Lễ:
Đọc Sách
Thánh hay Công Bố Lời Chúa
1- Về giọng
đoc: Giọng nói, giọng đọc mang một tầm mức hết sức quan trọng, cần được
tuyển lựa theo năng khiếu và tập luyện theo nghệ thuật.
2 - Về Cách
đọc: Không phải như đọc sách báo, đọc Sách Thánh là cả một nghệ thuật
và phải theo những nguyên tắc ,( xin trình bày ở phần dưới đây...) Nhưng trước
hết, chúng ta thử điểm qua hiện trạng xem sao đã: Có vị đọc quá nhanh ra vẻ như
mình thông thạo chữ nghĩa. Có vị lại đọc quá chậm đến nỗi nghe rời rạc và
ỉu xìu. Có vị cứ đọc xong một câu lại ngẩng đàu lên cứ như thể đọc diễn văn của
mình vậy. Hãy nhớ rằng Sách Thánh là Lời của các Tiên Tri, Lời của chính
Chúa. Tín hữu chúng ta chỉ là những công cụ để truyền đạt lại mà thôi; cho nên
cứ phải chăm chú và trịnh trọng đọc, đến câu kết ‘’Đó là Lời Chúa’’ thì mới cần
và mới phải ngẩng đàu lên hướng về cộng đoàn.
a)- Chuẩn Bị: Người phụ trách Phụng Vụ của các Hội đoàn cần phải chọn lựa người và có
một bảng phân công: Ngày, bài, ai…, và phổ biến trước hàng tháng; để người được
phân công chuẩn bị tâm tư, sắp xếp công việc riêng và tập dượt trước ở nhà,
theo những Nguyên Tắc và Nghệ Thuật ở dưới đây...
-Phải đến nhà thờ sớm hơn thường
lệ, và đọc qua Sách Bài Đọc và nhận thức rõ mọi ý tưởng trong bài đọc đó, mới
mong diễn tả với tất cả tâm hồn. Không đọc ‘’Bài đọc I hay Bài đọc II’’ cũng
không đọc ‘’câu đại ý in nghiêng ‘’ mà đọc ngay câu in đứng chữ đậm ‘’ Bài
trích...’’ hay ‘’Lời Chúa trong Sách...’’
-Cả
hai người đọc bài, cần đi sớm, vào Phòng thánh coi trước các bài sẽ đọc, hỏi và
thỏa thuận với ca đoàn hôm đó để biết dứt khoát “Bài Đáp Ca” sẽ đọc hay hát và
hát mấy lần, để liệu mà đọc, hát hay không, và để định lúc mà lên, xuống cho
thích hợp.
-Lại
để ý đến đặc tính kỹ thuật của máy khuyếch đại âm thanh nơi đó, liệu chừng mà
kéo micro lại gần hay đẩy ra xa, lên cao hay xuống thấp sao cho vừa tầm và
thích hợp với giọng đọc của mình. Thường chỉ cần để ý xem những người đã sử
dụng trước cũng đủ biết rồi.
b)- Nguyên Tắc: Đặc biệt với những
ai mới đảm trách, cần tập luyện kỹ càng và chuẩn bị chu đáo như trên, và áp
dụng chặt chẽ những nguyên tắc sau :
-
Mặc áo thừa tác đọc sách, thứ tụ sau lễ sinh tại phỏng áo…ngồi ghế dành riêng ở
hàng ghế đầu. Nếu có điện thoại cầm tay, nhất thiết phải tắt máy đi. Theo dõi
sát Thánh Lễ để tiến lên bục sách đúng lúc cần thiết, không quá sớm, nhất
là không quá trễ.
- Khi cha chủ tế đọc được nửa lời
nguyện đầu lễ thì phải bước khỏi ghế, tiến đến vị trí giữa ở dưới bậc cung
thánh, cúi sâu ( chứ không phải gật đầu) chào Bàn Thánh và tiến lên bục. (Nhớ
rằng trong Mùa Chay thì không có hát Kinh Vinh Danh).
-Trên bục sách, trong khoảng
6 giây đầu, cần làm 3 động tác sau : nhìn hay dở sách cho đúng bài, điều
chỉnh micro cho vừa tầm mình và đảo mắt bao quát trong thánh đường ( để biểu lộ
tư thế vững vàng và có ý như nhắc nhở cả cộng đoàn hãy sẵn sàng lắng nghe
Lời Chúa).
-
Sau bài 1 với cả câu kết ‘’Đó là Lời Chúa’’, đứng thinh lặng giây lát,chờ cộng
đoàn đáp “ Tạ ơn Chúa” xong, người đọc mới rời bục đi xuống bậc cung thánh, cúi
chào bàn thờ và trở về chỗ ngồi
-Với
người đọc bài 2, thì phải biết trước bài đáp ca hôm đó gồm có mấy câu đọc hay
câu hát, để tới câu cuối thì đã cúi chào và lên bục, đọc bài 2 với cả câu kết ‘’Đó là Lời Chúa’’, đứng thinh
lặng giây lát chờ cộng đoàn đáp “ Tạ ơn Chúa” xong, người đọc mới rời bục đi
xuống bậc cung thánh, cùng với người đọc
bài 1 cúi chào bàn thờ và trở vào phòng
áo.
Trong Mùa
Chay không đọc hay hát câu
Alleluia, cho nên người đọc bài 2 sau khi dứt bài, sẽ giữ thinh lặng vài giây,
rồi nâng nhẹ hai tay có ý mời cộng đoàn đứng, sau đó tự động đọc hay hát
câu tung hô. Rồi rời bục.
-Thánh lễ 05g 45 ngày thường chỉ có một bài thánh thư, nên chỉ cần 1 người
đọc. Do đó, người đọc sẽ đảm trách đọc tất cả: bài đọc, đáp ca và câu
tung hô. Riêng đáp ca, phải đọc câu đáp trước một cách chậm dải và rõ ràng,
rồi lại đáp với cộng đoàn câu đó lần nữa. Nếu câu đáp đó dài quá thì khi
cộng đoàn đáp lần đầu, người đọc cũng cần cùng đáp theo cách nhẹ nhàng, rồi
những câu sau thì thôi.
-Nếu
câu kết ‘’ Đó là Lời Chúa’’ sẽ hát chứ không đọc , thì người đọc cần phải
tập cho thành thạo trước, kể cả nghe quen cung đàn dạo, để bắt cho thật đúng,
còn hát hay chỉ là thứ yếu.
c) -
Nghệ Thuật: Kể từ giai đoạn chuẩn bị
đến khi thi hành, cần triệt để áp dụng nghệ thuật đọc như sau:
-
Giữ tư thế đứng nghiêm và ngay ngắn.
-
Phong thái phải chăm chú và trịnh trọng.
-
Đặt hai tay lên Sách Bài Đọc.
-
Giọng phải rõ ràng, trôi chẩy, tự nhiên và khoẻ mạnh từ đầu chí cuối, chứ đừng
đầu thì mạnh cuối lại đuối dần đi.
-
Không sửa giọng cho cầu kỳ, tránh gằn giọng để nhấn mạnh như một bài phát biểu;
cũng đừng thêm bất cứ một điệu bộ đầu hay tay nào, theo các ý tưởng trong bài.
-Không nên ngẩng đầu lên sau mỗi câu, theo kiểu đọc diễn văn của mình, mà cần
chăm chú đọc, vì đây là Lời Các Tiên Tri, Lời Chúa.
-Riêng về điểm này, sau khi ngẩng đầu lên rồi lại nhìn xuống thì có thể quên
mất chỗ nào để đọc tiếp. Do đó, đọc tới đâu thì đặt ngón tay trỏ phải vào
chỗ đó. Nhưng nếu đã tập trước đến nỗi có thể gần thuộc cả bài rồi thì
không sợ quên .
-Một
điểm nữa cần lưu ý là khi gặp một bài còn nối tiếp sang trang sau thì phải liệu
ngón tay trước hay gấp sẵn góc trang đó để lật và đọc cho liên tục, chứ đừng
nhấp nước bọt vừa không kịp lại mất vẻ đẹp đi.
- Phải rất cẩn thận và luôn khiêm nhường ở trong lòng, nếu không thì sẽ dễ trở
nên tự mãn, chủ quan và dẫn tới những
sai lầm, lố lăng...
-Khi lỡ đọc sai chỗ nào, thì bắt buộc phải đọc lại cho đúng;thà chịu mang tiếng
là đọc dở còn hơn là bị vấp phạm!
-
Phát âm giọng tiếng Việt cho thật chuẩn xác. Ngoại trừ giọng Trung và Nam
thuần tuý; còn đã là giọng Bắc thì đừng đọc “Thánh” thành ra ‘’Thắn’’, Dân Chúa
mà đọc thành “Dâng Chúa”, Anh em mà lại ‘’Ăn em’’, Lễ Lá thì cứ ‘’Nễ Ná’’v.v.
và v.v...Phát âm như thế sẽ làm giảm tác dụng của Sách Thánh đi.
- Hãy
phân biệt rõ hai từ ngữ Người (in hoa) và người (in thường).‘’Người’’ là nhân
vật đại từ thứ ba để nói tới, chỉ về Thiên Chúa, còn ‘’ người’’ là nhân vật đại
từ thứ hai để nói với, chỉ về nhân loại. Đọc sai Người và người là đảo
nghĩa hoàn toàn!!
- Phải lưu
ý đến những dấu Chấm và Phẩy mà ngừng cho đúng, để lời và ý của bản văn được
mạch lạc rõ ràng, đồng thời cũng để lấy hơi cho giọng đọc được liên tục và trôi
chảy. Không ngừng nghỉ theo đúng các dấu chấm phẩy, người đọc có thể làm cho
câu văn trở thành vô nghĩa, thậm chí còn phản nghĩa nữa. Ví dụ về một câu nguyên văn rằng: ’’Xin cho chúng con được nên một,
khi chúng con cùng rước Thánh Thể Chúa vào lòng’’. Nếu ngắt câu sau dấu phẩy ở
kế động từ ‘’nên một’’, thì mới có nghĩa là ‘’hiệp nhất’’. Nếu đọc liền một
hơi, thì cả câu trên chẳng có nghĩa gì hết!
- Hãy suy
niệm thấu đáo trước bài Thánh Kinh, để đọc với tất cả tâm hồn, thì sẽ tổng hợp
được mọi nghệ thuật trên, và tác động được người nghe.
-Cuối bài,
cúi vài giây như để Lời Chúa thấm, rồi mới ngẩng lên đọc dõng dạc: ‘’Đó là Lời
Chúa!’’. Khi cộng đoàn đáp ‘’Tạ ơn Chúa’’ xong, thì bước lui 1 bước, đi xuống
bậc cung thánh, cúi chào bàn thờ và trở về chỗ.
ĐỀ NGHỊ
Để giải quyết, để tránh khỏi những hiện trạng trên, cố nhiên có nhiều đường
lối. Sau đây, xin được nêu lên một số giải pháp đề nghị
:
-Tuyển chọn:
Mọi tín hữu sống đạo và hành đạo đều có hiệu quả tương đương nhau. Nhưng
không phải ai cũng có thể đảm trách vai trò thừa tác viên một cách trọn vẹn
cả. Do đó, cần phải có việc trắc nghiệm, nhận xét để tuyển chọn theo khả
năng, vóc dáng và tính tình để làm việc cho được tốt đẹp.
-Người đọc Sách Thánh phải là người đã “lãnh bí tích rửa tội”, có sức khỏe,
có trình độ văn hóa phổ thông, nhất là có giọng đọc tiêu chuẩn.
Người đọc
Lời Nguyện Giáo Dân
Người đọc Lời Nguyện Giáo Dân,
khi cộng đoàn đọc hay hát Kinh Tin Kính tới câu cuối, là lúc phải tiến lên (đem
theo lời nguyện). Giọng đọc lời nguyện phải thiết tha, khẩn khoản. Khi đọc cần
chăm chú nhìn vào bản văn, không nên ngẩng đầu lên, chỉ mỗi lần tới câu ‘’Chúng
con cầu xin Chúa’’ thì mới ngẩng đầu lên , nhưng không phải là nhìn cộng đoàn
mà như nhìn lên Chúa vậy. Trong những dịp Lễ Trọng, thì nên hát câu này
cho bầu khí linh động hơn.
Đọc xong những lời nguyện đã soạn sẵn, chủ tế có
thể thêm lời nguyện nào đó nữa, rồi ngài mới đọc lời kết, thì người đọc vẫn
phải đứng yên ở đó cho tới khi hết mọi lời của chủ tế , công đoàn đáp Amen xong
mới về chỗ.
KẾT LUẬN
Vấn đề Thừa Tác Vụ và Thừa Tác Viên được trình
bầy như trên đây, có thể còn nhiều nhận định sâu sắc hơn, những đề nghị giá trị
hơn. Tuy nhiên, theo nhận xét khách quan cùng với kinh nghiệm chủ quan,
Mong sao các vị có trách nhiệm quan tâm hơn và chấn
chỉnh lại, ngõ hầu Việc Thờ Phượng Chúa, nhất là qua Thánh Lễ, được cử hành một
cách tôn kính và trang nghiêm, đúng với nghi thức và tinh thần Phụng Vụ Thánh
của Giáo Hội.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét